چرا هواپیماهای مسافربری غالباً سفیدرنگ هستند؟

بعدازاینکه هواپیما در کارخانه ساخته و آماده پرواز می‌شود، برای انجام تست اولیه می‌بایست به پرواز در بیاید. برای جلوگیری از خرابی رنگ نهایی، و اینکه ممکن است هواپیما معیوب باشد و نیاز به بررسی و تعمیر مجدد داشته باشد، تنها یک‌لایه رنگ سبز با خاصیت ضد خوردگی برای حفاظت از بدنه، بر روی آن زده می‌شود. به این شکل هواپیما آماده است که به خط تولید نهایی یا مرکز رنگ‌پاشی اصلی پرواز کند.

زمانی که هواپیما به مرکز رنگ‌پاشی می‌رسد، برای مثال، ایرباس A380، تقریباً به 34 ربات رنگ‌پاش به‌صورت سه شیفت نیاز دارد تا ظرف دو هفته شسته و رنگ شود. بعدازاین مدت، بیش از یک‌تن رنگ‌بر روی هواپیما قرارگرفته است که این فرایند بسته به میزان فعالیت هواپیما باید هر 7-8 سال مجدداً تکرار شود.

بعد از رنگ‌پاشی اولیه، دولایه رنگ دیگر به همراه رنگ‌های لوگوی ایرلاین نیز بر روی هواپیما اضافه می‌شوند  که همگی به وزن هواپیما می‌افزایند. به همین دلیل، ایرلاین‌هایی که رنگ‌بندی و تصاویر متعددی بر روی هواپیماهای خود کشیده‌اند، نه‌تنها در هنگام رنگ‌پاشی هزینه زیادی را متحمل شده‌اند بلکه این رنگ و نقش‌ها، با افزایش وزن سبب افزایش مصرف سوخت هواپیما و به‌تبع کاهش سود ایرلاین می‌شوند به‌عبارتی‌دیگر این وزن‌های اضافه معادل ده‌ها مسافر هستند که هیچ پولی به ایرلاین پرداخت نمی‌کنند.

پس سؤال این است اگر رنگ فقط هزینه‌های ایرلاین را بیشتر می‌کند، اساساً چرا باید هواپیماها را رنگ زد؟

بعد از جنگ جهانی دوم، هواپیماهای مسافربری بسیاری در فرودگاه‌ها بدون رنگ دیده می‌شدند، که در هزینه‌های سوخت ایرلاین‌ها صرفه‌جویی می‌کردند. اما این مسئله بدنه هواپیما را در شرایط بد آب و هوایی بدون هرگونه محافظی آسیب‌پذیر قرار می‌داد. ایرلاین‌ها مجبور بودند گاهی تا چند برابر سودی که در کاهش مصرف سوخت نصیبشان شده بود را صرف هزینه پولیش و تعمیر بدنه کنند چراکه در غیر این صورت بدنه هواپیما کلاً از بین می‌رفت و غیرقابل تعمیر می‌شد. به‌این‌ترتیب رنگ کردن هواپیما جزو هزینه‌های ضروری هر ایرلاینی قرار گرفت حتی اگر به قیمت افزایش مصرف سوخت تمام می‌شد.

اما چرا رنگ سفید؟

رنگ سفید نشت انواع روغن یا سوخت بر روی بدنه هواپیما را به‌راحتی نشان می‌دهد و همین‌طور هرگونه درز یا ترکی نیز بارنگ سفید بهتر قابل‌تشخیص است. از این‌ها گذشته، رنگ‌بندی‌های جذاب بر روی هواپیما می‌تواند بسیار گران‌قیمت باشد و این امر در کنار این‌که هر ایرلاینی بالاخره هواپیمای خود را خواهد فروخت (برای نوسازی ناوگان)، رنگ‌آمیزی زیاد و نقش‌های فراوان، پاک کردن رنگ را نیز به‌مراتب سخت‌تر می‌کند.

از دلایل دیگر سفیدرنگ بودن هواپیماها، گزارش‌های تیم‌های جست‌وجو وامداد است که معتقدند لاشه هواپیماهای سفید را بسیار زودتر از هواپیمای رنگی‌تر پیدا می‌کنند که خود می‌تواند از مرگ عده‌ای که پس از سقوط زنده‌اند و بعدتر می‌میرند جلوگیری کند. همچنین، اظهار می‌شود که سفید به دلیل کنتراست بالاتری که نسبت سایر رنگ‌ها دارد برای پرندگان بهتر دیده می‌شود و به‌این‌ترتیب برخورد پرندگان با هواپیما که هزینه‌های بسیاری ایجاد می‌کند و حتی گاهی فاجعه‌آفرین است تا حدودی کاهش می‌یابد.

اما مهم‌ترین دلیل برای سفیدرنگ بودن هواپیماهای مسافربری، اختلاف دمایی است که رنگ سفید ایجاد می‌کند. رنگ سفید تا دوازده برابر بیشتر از رنگ‌های تیره خاصیت انعکاسی دارد. همین اختلاف، تفاوت چشمگیری در دمای سطح هواپیما ایجاد می‌کند. درواقع، با تیره‌تر بودن هواپیما، میزان استرس و انبساط ناشی از اختلاف دما در حین پرواز کروز و نشستن که به سطح و بدنه هواپیما وارد می‌شود به‌قدری زیاد می‌گردد که در بلندمدت آسیب غیرقابل جبرانی به آن وارد می‌کند. می‌توان گفت که هواپیما با کرم ضد آفتاب از خود در برابر تنشی که ناشی از اختلاف دما می‌تواند تجربه کند، محافظت می‌کند.

منبع: www.cannews.aero

کتاب هوافضا - کتاب هوانوردی - کتاب پرواز - هوافضا - هوانوردی