فناوری چگونه می‌تواند ابرسرباز تولید کند؟

مدت زیادی است که فرهنگ عامه مجذوب مفهوم ارتقای قدرت‌های فراانسانی شده است. نویسندگان داستان‌های علمی تخیلی از برنامه ‌تلویزیونی «مرد شش میلیون دلاری»[i] در دهه 70 گرفته تا فیلم «کاپیتان آمریکا»[ii] همواره شرایطی را متصور بوده‌اند که در آن بشر به قدرت‌های فوق‌العاده دست می‌یابد. 

در دنیای واقعی، دانشمندان و مهندسان بر روی فناوری‌های بدیعی کار می‌کنند که موجب افزایش سرعت و میزان هوشمندی نیروها، تجهیزات و ادوات می‌گردد. می‌توان شرایطی را متصور شد که در آن خلبان برای انجام یک مانور جنگی یا درگیری هوایی تنها یک دکمه را فشار دهد یا یک سرباز تنها با فشردن یک دکمه، عملیات مورد نظر را به انجام برساند. بنابر نظر تحلیل‌گران نظامی، فرایند ایجاد «ابرسرباز» از جنبه‌های مختلف در حال پیشرفت است. به‌عنوان مثال، سازمان پروژه‌های تحقیقاتی پیشرفته دفاعی آمریکا (دارپا) در حال اجرای پروژه 4اِم‌اِم (مایل چهاردقیقه‌ای)[iii] است. در این پروژه، وسیله‌ای توسعه می‌یابد که به نیروهای مستقر در موضع عملیاتی امکان پیمودن یک مایل در چهار دقیقه را فراهم می‌کند. این رکورد سریع‌ترین دوندگان جهان است. نظریه پشت این فناوری این است که اگر بتوان نیرویی در راستای حرکت پا به آن وارد نمود، می‌توان سرعت و توان دونده را افزایش داد. نمونه‌هایی از این وسیله ساخته شده و مورد آزمایش قرار گرفته است. 

محققان دانشگاه آریزونا نیز با حمایت دارپا، سامانه‌ای را تحت عنوان «پاهای هوایی» توسعه داده‌اند. در این وسیله اسکلتی‌ شکل و پوشیدنی از سیلندرهای هوا استفاده شده است. این سیلندرها می‌توانند به سرعت عقب-جلو شوند و امکان حرکت سریع‌تر را فراهم کنند. در حال حاضر افرادی هستند که می‌توانند با سرعت 5/5 متر بر ثانیه یا 12 مایل بر ساعت حرکت کنند. با این سرعت پایدار، یک سرباز می‌تواند یک مایل را در پنج دقیقه طی نماید. اما برای پیمودن یک مایل در چهار دقیقه، سرعت دونده یا سرباز باید بیش از 15 مایل بر ساعت باشد. مسئولان آزمایشگاه تحقیقاتی ارتش آمریکا گفته‌اند که این پروژه در جریان است و به زودی نمونه‌های دیگری برای آزمایش‌های جدید ساخته می‌شوند. 

دانشمندان آزمایشگاه تحقیقاتی نیروی هوایی برای افزایش هوشمندی نیروها در حال تحقیق هستند. آن‌ها در حال کشف پیامدهای «تحریک جریان مستقیم از جمجمه» یا (تی‌دی‌سی‌اِس)[iv] هستند. در این فرایند، الکترودهایی به سر فرد نصب شده و جریان الکتریکی ضعیفی به مغز فرستاده می‌شود. با این کار مشاهده شده که میزان توجه و یادگیری به میزان کمی بهبود می‌یابد. اما هنوز لازم است که دانشمندان راجع به علت و معلول‌های تحریک مغز و واکنش‌ها، اطلاعات بیشتری به‌دست آورند. این تحقیقات در حوزه نوروبیولوژی[v] (زیست‌شناسی اعصاب) صورت می‌پذیرد: بررسی اینکه یک فرد از چه مسیری تحریک می‌شود؟ یا اینکه برای بهبود فرایندهای شناختی، چه مسیرهای عصبی باید قطع یا وصل شوند؟

دارپا نیز به‌منظور آموزش‌ بر اساس نوروپلاستیسیته[vi]، یک برنامه جدید به نام «تی‌اِن‌تی[vii]» را آغاز کرده است. هدف این برنامه افزایش سرعت فرایند آموزش برای افراد خدماتی و نیروهای دفاعی دیگر است. گفته شده است که در این برنامه بر روی وسایل غیرتهاجمی و غیر قابل کاشت (ایمپلنت) برای تحریک اعصاب و تنظیم عملکردهای مختلف مغز کار می‌شود. مدیر برنامه تی‌اِن‌تی گفته است: «وقتی برای یک آزمون در حال کسب اطلاعات یا مهارت‌های جدیدی هستیم، مغز برای دریافت اطلاعات و یادگیری مهارت‌ها، گویی دوباره سیم‌کشی می‌شود. مولکول‌هایی وجود دارد که برای تاثیرگذاری در فرایند یادگیری، توسط مغز تولید می‌شوند و اعصاب، تولید این مولکول‌های عصبی را تنظیم می‌کند. می‌توان فرایند یادگیری را بهبود داده و نرخ دریافت اطلاعات و مهارت‌ها را افزایش داد.»

با این فناوری، فرایند یادگیری زبان‌های خارجی و تحلیل اطلاعات تسریع می‌شود. افرادی که برای بررسی تصاویر ماهواره‌ای و سیگنال‌های نظارتی دیگر آموزش دیده‌اند برای یافتن داده مورد نظر از میان انبوه داده‌ها زمان زیادی را صرف می‌کنند. آن‌ها برای افزایش قابلیت‌های بصری و شنوایی خود تلاش زیادی می‌کنند. دارپا در حال بازنگری پاسخ دانشگاه به درخواست صنعت می‌باشد و قرار است که این پروژه به‌ زودی به صورت عملیاتی آغاز شود. به‌نظر می‌رسد فاز اول این برنامه چهار سال طول بکشد. مسئولان این برنامه امیدوار هستند که در سال 2020 بتوانند این ایده را به اثبات برسانند. گفته شده است که در نهایت وسیله‌ای تولید می‌گردد که مثل لباس پوشیده می‌شود و بدون ایجاد مزاحمت، قابلیت پیاده‌سازی هرگونه سناریوی آموزشی را دارد. حتی با توجه به راحتی استفاده از این وسیله، می‌توان آن را تجاری نمود. 

محققان آزمایشگاه تحقیقاتی نیروی هوایی برای ارتقای عملکردهای شناختی، در زمینه میکروبیولوژی و مواد پروبیوتیک[viii] هم فعالیت می‌کنند. پروبوتیک‌ها موادی هستند که موجب رشد میکروارگانیزم‌ها می‌شوند. 

محققان دارپا نیز در پروژه دیگری در حال کار بر روی تسریع فرایند بهبودی افراد از بیماری‌ها و کاهش اثرات اضطراب از جنگ هستند. دارپا در سال گذشته برنامه‌ای را تحت عنوان «الکت‌آر‌ایکس[ix]» آغاز نمود و پیمانکاران دانشگاهی و صنعتی مختلفی را برای فاز اول این برنامه انتخاب کرد. هدف این برنامه، ارتقای واکنش‌های زیستی برای درمان بیماری‌ها و صدمات جسمانی مختلف است. این برنامه در نهایت به تولید محصولی منجر خواهد شد که به‌صورت ایمپلنت در بدن قرار می‌گیرد و وضعیت سلامتی فرد را به‌طور مداوم می‌پاید. این وسیله در وقت مقتضی، مداوای فرد را برعهده دارد. مداوا با دارو یا جراحی انجام نمی‌شود و در واقع اهداف عصبی خاص تحریک می‌شوند و عملگر سامانه ایمنی بدن به‌ کار می‌افتد. این فناوری موجب تغییر شرایط فیزیکی و روانی نیروها در میدان نبرد می‌گردد. با کنترل این عوامل، سرباز می‌تواند در شرایط وخیم جنگی، وظایف خود را در یک وضعیت بهینه انجام دهد. این دقیقاً همان مسئله‌ای است که مد نظر روانشناسان ورزشی هم هست. این برنامه هم به تازگی آغاز شده و هنوز در مراحل اولیه می‌باشد. بیشتر کارهایی که تاکنون انجام شده در زمینه شناخت فیزیولوژی واکنش‌های بدن به چنین ابزارهایی بوده است. برنامه الکت‌آرایکس چهار سال به طور می‌انجامد. 

یکی دیگر از اقداماتی که برای ارتقای عملکرد انسان می‌توان در پیش گرفت در زمینه داروشناسی است. برخی از خلبانان نیروی هوایی از آمفتامین استفاده می‌کنند. این داروها که به «قرص رفتن[x]» مشهور شده‌ در عملیات‌های طولانی برای افزایش انرژی و هوشیاری استفاده می‌شود. در حال حاضر محققان ارتش بر روی داروهایی برای دفع اثرات ارتفاع بالا کار می‌کنند. عدم آگاهی کافی از پیامدهای استفاده طولانی‌مدت از داروهای خاص موجب محدودیت آن‌ها شده است. پایش اثرات دارویی بر روی افراد با گسترش فناوری‌های پوشیدنی بسیار راحت شده است. وزارت دفاع در حال حاضر در مورد مصرف داروها بیش از حد محتاط است. اگر مشخص شود که دارویی مثل ریتالین[xi] اثر مخربی ندارد، می‌توان از آن برای افزایش تمرکز و بهبود عملکرد خلبانان، ماموران اطلاعاتی و تک‌تیراندازان استفاده نمود. این نگرانی‌ها باید در مقابل مسئولیت اخلاقی ارتش متعادل گردد چرا که این فناوری می‌تواند موجب نجات جان سربازها در میادین نبرد شود. گفته می‌شود وزارت دفاع برای افزایش توان جنگجویان خود به دلایل مختلف، سراغ روش‌های ژنتیک و دستکاری ژنتیکی نرفته است و نمی‌خواهد سربازانی با نیروهای دائمی فرابشری تولید کند. غیر از مسائل اخلاقی، دانش بشر در این حوزه هنوز خیلی عقب‌ است. شاید بتوان گفت چیزی که ارتش به دنبال آن است بیشتر شبیه «مرد آهنین» است تا «کاپیتان آمریکا». مرد آهنین بر خلاف کاپیتان آمریکا پس از آنکه لباس مخصوص خود را درمی‌آورد دوباره یک انسان عادی بود. 

سوال اصلی این است: این توانمندسازی‌های بیولوژیک تا کجا پیش خواهد رفت؟ این یک سوال اخلاقی و قانونی است که باید پاسخ داده شود. نیروهای نظامی باید بفهمند که دشمنشان در این زمینه تا کجا جلو رفته است. البته نه به این خاطر که همان کار را انجام دهند بلکه به این دلیل که بدانند برای مقابله با آن چه باید کرد. معاهده‌های بین‌المللی باید محدوده‌ این اقدامات را ترسیم کنند. 

[i]The Six Million Dollar Man

[ii]Captain America

[iii]four-Minute Mile (4MM)

[iv]Transcranial Direct Current Stimulation (TDCS)

[v]neurobiology 

[vi]neuroplasticity

[vii]Targeted Neuroplasticity Training (TNT)

[viii]probiotics

[ix]electrical prescriptions program (ElectRx)

[x]go pills

[xi]Ritalin

کتاب هوافضا - کتاب هوانوردی - کتاب پرواز - هوافضا - هوانوردی