زمانی که میلیاردر‌هایی مانند ریچارد برانسون و جف بزوس سوار بر وسایل نقلیه گردشگری زیرمداری شرکت‌های‌شان به فضا اوج گرفتند، بسیاری از جهانیان برای آنان کف زدند، اما این رویداد برای برخی از دانشمندان نقطه عطف چیزی غیر از یک دستاورد فنی بود. این پرواز‌ها که پس از سال‌ها تاخیر و علی‌رغم شکست‌های قابل توجه به دست آمد، آغاز بالقوه دوره‌ای بود که مدت‌ها در انتظار آن بودیم؛ یعنی این‌که موشک‌ها را در لایه‌های فوقانی نسبتا بکر جو بسیار بیشتر از امروز مشاهده کنیم.

 زمانی که میلیاردر‌هایی مانند ریچارد برانسون و جف بزوس سوار بر وسایل نقلیه گردشگری زیرمداری شرکت‌های‌شان به فضا اوج گرفتند، بسیاری از جهانیان برای آنان کف زدند، اما این رویداد برای برخی از دانشمندان نقطه عطف چیزی غیر از یک دستاورد فنی بود. این پرواز‌ها که پس از سال‌ها تاخیر و علی‌رغم شکست‌های قابل توجه به دست آمد، آغاز بالقوه دوره‌ای بود که مدت‌ها در انتظار آن بودیم؛ یعنی این‌که موشک‌ها را در لایه‌های فوقانی نسبتا بکر جو بسیار بیشتر از امروز مشاهده کنیم.

 بر اساس مطالعه جدیدی که توسط کالج دانشگاهی بریتانیا (UCL) انجام شده، مشخص شد صنعت عظیم گردشگری فضایی ممکن است تاثیر آب‌وهوایی بیشتری نسبت به صنعت هوانوردی ایجاد کند و در صورت کنترل نشدن ترمیم لایه محافظ ازن را خنثی کند.

 محققان دانشگاه کمبریج و موسسه فناوری ماساچوست (MIT) که نتایج تحقیق آنان در نشریه Earth's Future منتشر شده، از یک مدل سه‌بعدی برای بررسی تاثیر پرتاب موشک و ورود مجدد آن در سال ۲۰۱۹ و تاثیر سناریو‌های گردشگری فضایی پیش‌بینی شده میلیاردر‌های مشهور کنونی استفاده کردند.

 این گروه دریافت که ذرات کربن سیاه (دوده) ساطع شده توسط موشک‌ها تقریبا ۵۰۰ برابر بیشتر از سایر منابع دوده (سطح و هواپیما) در حفظ گرما در جو موثر است و منجر به افزایش تاثیرات جوی می‌شود.

 علاوه بر این نتایج این مطالعه نشان داد در حال حاضر نابودی کل ازن به دلیل فعالیت موشک‌ها اندک است، اما روند‌های رشد فعلی در گردشگری فضایی نشان‌دهنده ظرفیت تخریب لایه ازن بالایی استراتوسفر در قطب شمال در بهار است؛ به این دلیل که آلاینده‌های موشک‌های سوخت جامد گرمایش مجدد فضاپیما‌های بازگشتی و زباله‌ها به ویژه برای ازن استراتوسفر مضر است.

 

دکتر الویز مارایس، یکی از محققان این تحقیق، گفت: پرتاب موشک به طور معمول با گاز‌های گلخانه‌ای و انتشار آلاینده‌های هوا از صنعت هواپیما مقایسه می‌شود و ما در کار خود نشان دادیم که این قیاس اشتباه است.

ذرات دود ناشی از پرتاب موشک تاثیرات آب‌وهوایی بسیار بیشتری نسبت به هواپیما‌ها و دیگر منابع زمینی دارد؛ بنابراین برای تاثیر مشابه نیازی به پرتاب موشک به اندازه پرواز‌های بین‌المللی نیست. آنچه ما اکنون واقعا به آن نیاز داریم، بحث در مورد بهترین راهبرد برای تنظیم این صنعت است که به سرعت به رشد خود ادامه می‌دهد.

 برای محاسبه این یافته‌ها محققان اطلاعاتی در مورد مواد شیمیایی از تمام ۱۰۳ پرتاب موشک در سال ۲۰۱۹ از سراسر جهان و همچنین داده‌هایی در مورد موشک‌های قابل استفاده مجدد و ورود مجدد زباله‌های فضایی جمع‌آوری کردند.

 آنان همچنین به اظهارات اخیر کارآفرینان گردشگری فضایی ویرجین گلکتیک (Virgin Galactic)، بلو اوریجین (Blue Origin) و اسپیس‌ایکس (SpaceX) مبنی بر پیشنهادات سالانه حداقل پرتاب روزانه توسط ویرجین گلکتیک برای ساختن سناریویی از صنعت گردشگری فضایی مهیب آینده توجه کردند؛ سپس این داده‌ها در یک مدل شیمی اتمسفر سه‌بعدی گنجانده شد تا تاثیر آن بر اقلیم و لایه ازن بررسی شود.

 این گروه نشان داد گرمایش حاصل از فعالیت یک دهه موشک‌های معاصر با سوخت نفت سفید به میزان ۳.۹ مگاوات متر مربع است؛ در صورتی که این میزان بیش از ۲ برابر (۷.۹ مگاوات متر مربع) تنها پس از سه سال پرتاب موشک‌های گردشگری فضایی به دلیل استفاده از نفت سفید توسط اسپیس‌ایکس و سوخت‌های لاستیک مصنوعی هیبریدی توسط ویرجین گلکتیک افزایش می‌یابد.


 محققان می‌گویند این موضوع نگرانی خاصی ایجاد کرده، زیرا وقتی ذرات دوده مستقیما به اتمسفر فوقانی تزریق می‌شود، تاثیر بسیار بیشتری (یعنی به میزان ۵۰۰ برابر کارآمدتر در حفظ گرما) بر آب‌وهوا نسبت به سایر منابع دوده دارد.

این شکاف اساسی وجود دارد که ما فقط اعداد را نداریم، به این دلیل که علم محدود است و این کمبود اطلاعات وجود دارد. ما احساس می‌کنیم این بخشی از مسئولیت ما در اداره ملی اقیانوسی و جوی ایالات متحده است که تاثیر فعالیت‌های انسانی بر استراتوسفر را ارزیابی کنیم. موشک‌ها منبع اصلی و منحصربه‌فرد آلودگی استراتوسفر است. همچنین فرکانس پرتاب در حال افزایش و اثرات در حال انباشته شدن است.

 

هنوز چیز‌های زیادی در مورد تاثیر پرتاب موشک و انتشار مجدد گاز‌های گلخانه‌ای بر جو وجود دارد؛ به ویژه اندازه آینده این صنعت، انواع و محصولات جانبی سوخت‌های جدید مانند متان مایع و زیستی سوخت‌های مشتق شده است. این مطالعه به ما اجازه می‌دهد با چشمان باز نسبت به تاثیرات احتمالی وارد عصر جدید گردشگری فضایی شویم؛ بنابراین گفتگو در مورد تنظیم اثرات زیست‌محیطی صنعت پرتاب فضایی باید از هم‌اکنون آغاز شود تا بتوانیم آسیب به لایه ازن استراتوسفر و آب‌وهوا را به حداقل برسانیم.